Wat een indringend en waardevol verhaal is dit! Maar tegelijk ook confronterend, want rauw en onverhuld. Het thema is zwaar, het gaat diep en is totaal overdonderend. De (jonge) lezer moge gewaarschuwd zijn, al lichten titel en achterflap al een tip van de sluier op.
Jeffrey vertelt in dit verhaal over zichzelf. Hoe hij een beloftevolle carrière in het kunstschaatsen had en op de ijsbaan William ontmoet, die daar trainer is. Ze worden vrienden en Jeffrey leert ook Williams vriend Tom kennen. Het is het eerste homokoppel dat Jeffrey ontmoet en hij is hierdoor wel geïntrigeerd, aangezien hij die zomer ook pas uit de kast is gekomen. William en Tom nodigen Jeffrey (toen 16) bij hen thuis uit voor lessen Photoshop. Die nacht wordt Jeffrey door hen misbruikt. Het is Jeffrey’s eerste seksuele ervaring en hij weet helemaal niet wat hem overkomt. De twee mannen hebben ook op al zijn vragen al een antwoord klaar en vertellen hem hoe speciaal hij voor hen en is en hoe graag ze hem zien: “We deden dit voor jou,’ zegt Tom. ‘Omdat we van je houden. Dit is wat mensen doen als ze elkaar leuk vinden.’ (37) Tegelijk wordt hem vrijwel meteen op het hart gedrukt dat hij alle communicatie tussen hen direct moet verwijderen: “Tom: Wat er is gebeurd kunnen we beter onder ons drieën houden. We kunnen wel blijven afspreken en als iemand iets vraagt, kun je zeggen dat we heel goede vrienden zijn.” (52)
Zijn gedachten zijn helemaal in de war, wat de auteur prachtig weergeeft. Je zit als het ware mee in zijn hoofd, met al zijn twijfels, onzekerheden, … Hoe moeilijk dat ook moet zijn geweest om te schrijven, het geeft wel een heel duidelijk beeld van hoe vernuftig het misbruik in dit verhaal in elkaar zit. Zo worden de mannen ook vrij snel bevriend met Jeffreys ouders, waardoor hij het hen ook lang niet durft te vertellen omdat hij hun vriendschap niet stuk wil maken. “En ja, mijn ouders. Ik zou ze de waarheid willen zeggen over William en Tom, want van dit stiekeme gedoe word ik zo langzamerhand gek. Maar ik weet dat dat niet kan. Nog niet.” (139)
Je schippert met Jeffrey mee of ze het nu allemaal met voorbedachten rade doen of toch weer niet, en hoe hij elke kruimel bewijs van beide opties opneemt en nog meer onzeker wordt. Daarom is dit boek ongelooflijk waardevol: het laat zien hoe ingewikkeld misbruik in elkaar zit en wat zo’n situatie met een slachtoffer doet. Twijfel, onzekerheid, trots, liefde, hij krijgt er allemaal mee te maken.
Wat ik onthoud uit dit boek en dit verhaal? Hoe goed het gepland is, hoe goed William en Tom het uit kunnen leggen en op al Jeffreys vragen wel een antwoord hebben, welke trucs en hoeveel manipulatie erbij komt kijken. Wat me nu nog altijd niet loslaat? Hoe hij verschillende keren aangeeft dat hij het echt niet meer wil, en dat dat gewoon in dovemans oren valt. Die onmacht, daar heb ik het heel moeilijk mee: “Sorry hoor, maar jullie luisteren nauwelijks naar wat ik wil, terwijl jullie wel verwachten dat ik doe wat jullie willen” (143). Verder ook die verwevenheid: hoe hij in hun web vastzit en geen kant uit kan omdat hij zijn ouders omwille van hun vriendschap niet in vertrouwen kan nemen. Hoe ze op momenten dat hij bijna breekt plots voor de deur staan. Het gemanipuleer, en wat voor kluwen van gevoelens erbij komt kijken. Zelfs jaren later krijgt hij een paniekaanval omdat hij Tom in een dancing tegen het lijf loopt.
Voor mij is het daarom ook heel erg waardevol voor iedereen die iemand kent met een trauma of die zelf een trauma verwerkt. Het laat zien hoe hard werken het is, hoe lastig het is en dat een trauma zich echt niet zomaar laat sturen, dat het herstel heel veel miljoenen stapjes kent en totaal niet in tijd te vatten valt. Ook het vermelden waard hierbij: de druk op zijn omgeving bij dat verwerkingsproces, iets wat ik tot nu toe nooit zo raak beschreven in een boek heb teruggevonden.
Voor mij het allermooiste aan dit boek? De band met zijn ouders en zijn zus. In het begin was dat voor mij echt wel wat wennen, die openheid en die heel duidelijke, vaak uitgesproken band tussen de leden van het gezin. Maar ik ben er ook van overtuigd dat die hem geholpen heeft. En dat zelfs op meerdere manieren: geholpen om ze het uiteindelijk toch te vertellen, geholpen om ermee verder te gaan, en ook wel geholpen om het te verwerken.
Maar het allerergste? Dat dit écht is, en dus geen mooi afgerond einde kent, waarin de schuldigen gestraft worden en hij het achter zich kan laten. Ik kan het gevoel nog altijd niet van me afschudden dat hij niet de enige was…
Een heel heftig boek dus over een heel zwaar maar bijzonder relevant thema. Ik zou het iedereen die er klaar voor is willen aanraden, om te leren manipulatie te herkennen zodat je nog op tijd op de rem kan gaan staan. Om zelf weerbaarder te zijn, want in het begin kunnen de twee manipulators naar mijn gevoel wel heel erg profiteren van de onervarenheid van Jeffrey. Heel nuttig ook om te leren hoe een trauma ontstaat, wat het met je doet, en hoe je het kan (proberen) verwerken. Maar zoals ik bij het begin al aangaf: het is een confronterend verhaal. Het raakt je, maar je raakt het ook niet zomaar meer kwijt. Ik kan je verzekeren: het zal nog een hele tijd nazinderen.
Barbara Artoos