Het doorgeefverhaal kende ik vooral als spel dat ik met plezier speelde in de jeugdbeweging. Pret verzekerd op een druilerige zondagnamiddag. Joke van Leeuwen gebruikt een variante van dit spel voor een filosofisch boek, waarbij ze telkens één van de personages uit het vorige hoofdstuk meeneemt naar het volgende. Het is een vreemd, maar leuk concept. In de handen van een doorgewinterde schrijfster creëert dit een bijzonder verhaal. Bovendien zijn de doorschuif – personages meestal een voorwerp, een plant of een dier, zelden een mens.
Het boek begint poëtisch en luchtig. Een pluisje raakt los uit een trui. De Westenwind voert het mee naar verdere avonturen. De lezer beleeft een verrassende tocht vol bijzondere ontmoetingen. Het pluisje landt bij een sportkampioene, die net haar beker kreeg. Vandaar dartelt het verhaal verder naar een zandkorrel, een denker, een paardenbloem en een regenworm, een meeuw, een net , een hond en een liniaal, een diamant en een paraplu, om terug te eindigen bij het pluisje. De cirkel is rond. Wat hebben die voorwerpen met elkaar gemeen? Op het eerste gezicht niets, maar bij elke ontmoeting ontspint zich een gesprek. Allen denken ze na over het leven, over goed en kwaad, rijkdom, excelleren, de waarde van de dingen, respect voor elkaar.
De auteur schreef het boek speciaal voor de week van de filosofie in april 2023. Het gekozen thema is ‘weerloos en waardevol’. In korte hoofdstukjes, met telkens een ander thema, doet Joke van Leeuwen nadenken over de dingen. Ze geeft niet expliciet de thema’s aan, ze creëert eerder een denkkader om de jonge lezers op pad te zetten en aandachtig te doen kijken naar de wereld om hen heen. Ze doet dit op een humoristische, luchtige manier met leuke dubbelzinnigheden en grappige uitspraken. “Ik erger me groen en geel” zegt de paardenbloem op p.30. De knappe illustraties zijn alle uitvergrotingen, die elk op zich woordeloos uitnodigen om de dingen eens in een ander perspectief te bekijken.
Dát bedoel ik, zei de zalm is een lichtvoetig boekje dat kinderen spontaan tot nadenken zal aanzetten.
Lut Vanderaspoilden