Zebedeus is een beer. Zo’n gewone bruine, zij het van het twijfelende type. Dat zie je eigenlijk ook wel meteen aan Zebedeus. Knap is dat, hoe illlustrator Annette Fienieg er tegelijk in slaagt om Zebedeus zo duidelijk als prototypische bruine beer neer te zetten en toch ook zoveel persoonlijkheid te geven. Je leert Zebedeus dankzij haar warme prenten kennen als een vriendelijke, open, integere, gezellige en nieuwsgierige beer. En als twijfelaar dus.
Auteur Koos Meinderts schrijft de twijfel van Zebedeus al meteen op de eerste pagina trefzeker in het verhaal in. Polle de postbode verschijnt immers aan de deur met een pakje. Een pakje voor de weledelgeboren Zebedeus de Beer. Zebedeus kent natuurlijk z’n eigen naam en weet ook wel dat hij een beer is, maar weet niet of hij het epitheton weledelgeboren wel mag dragen. Twijfel. Is dit pakje wel voor hem? Moet hij het wel aannemen? Wat als hij dat niet zou doen?
De nieuwsgierigheid wint het van de twijfel. Het pakje gaat open. Een ganzenbord zit erin, met slechts één dobbelsteen. Ene Wisse stuurde het op, en nodigt Zebedeus uit te spelen. Tijd voor meer twijfel. Hoe kun je ganzenbord alleen spelen? Wat als de uitkomst tegenvalt? Waar brengt dit bord hem heen? Welk lot staat hem te wachten? En wie is die Wisse überhaupt?
Zebedeus staart z’n twijfel nogmaals in het gezicht en werpt moedig (nou ja) de teerling. Het spel kan beginnen. Het bord neemt hem mee op reis. De brug over, het veld in, de herberg langs, tot in de stad en zelfs de waterput. Alle bekende etappes van het ganzenbord komt hij langs, en bij elke stap leert hij nieuwe dieren kennen en zowaar ook wel zichzelf. Hij durft zichzelf te overstijgen om een gans te redden van de kookpot. Hij leert dat liefde soms loslaten betekent. Hij ontdekt dat opgesloten zitten overweldigend kan zijn, maar vrijheid eigenlijk evenzeer. Hij leert alleen zijn, en zijn moeder missen. Hij ontdekt de grenzen van vertrouwen, maar evengoed mindful in het nu te leven.
En zo blijkt het ganzenbord een leven, en het leven een ganzenbord. We krijgen een teerling om te werpen, en we landen waar die ons brengt. Het is aan ons om te beslissen wanneer we opnieuw gooien, terwijl we niet op voorhand weten waar onze nieuwe worp ons laat aanmeren. En toch moeten we, net als Zebedeus, durven kiezen om te werpen. Opnieuw. En dan nog ‘ns, tot het leven een aaneenschakeling blijkt van kleine beslissingen, toevallige ontmoetingen, soms wat geluk en evenzeer wat tegenslag. Tot Zebedeus aan een laatste klim begint met een prachtig uitzicht en het diepe inzicht dat we niet hoeven te weten wie Wisse is om de dobbelstenen te gooien en het spel te spelen.
Dit boek behandelt de grote vragen van het leven, maar doet dat licht, impliciet en bijna vrijblijvend, op een manier die uitnodigt zelf na te denken. Of net niet te denken, wat minder te twijfelen, en te durven doen, met een sprong in het ongewisse.
Niet twijfelen, zou ik zeggen, maar lezen.
Eline Zenner