De boodschap van Samen blijkt ondubbelzinnig uit de ondertitel: ‘Laten we aardig zijn voor elkaar’. Het initiatief voor het boek komt van Three Peas, een Britse liefdadigheidsorganisatie, opgericht door een groep vrouwen uit zes verschillende landen om mensen op de vlucht te helpen. Ze vonden 38 illustratoren van wereldfaam bereid om gratis een tekening te maken bij een tekst van Alison Green.
Het voorwoord bij de bundel is van de hand van Axel Scheffler, illustrator van de wereldberoemde Gruffalo en beschermheer van Three Peas. Het volgende citaat uit dat voorwoord legt bloot waarom zoveel kinderboeken vol aardigheid zitten: ‘Dit is een van de belangrijkste eigenschappen die we als volwassenen willen overbrengen.’
Het verhaal zelf begint met een uitnodiging en een vraag: ‘Stel je eens een wereld voor waarin iedereen aardig is. Hoe kunnen we dat samen voor elkaar krijgen?’ Op de daaropvolgende bladzijden krijg je heel wat adviezen of suggesties: lach eens naar iemand; je kunt naar iemand luisteren, zeker als hij verdrietig is; als iemand zich alleen voelt, kun je hem knuffelen, enzovoort. Meer dan door de woorden wordt je aandacht getrokken door de illustraties die elk op een heel eigen manier de suggesties verbeelden: grappig, ontroerend, speels, dromerig … maar vooral erg kleurrijk met al die kinderen, volwassenen en dieren uit diverse culturen.
Veel suggesties zijn specifiek gericht op kinderen, bijvoorbeeld: ‘Let erop dat iedereen mee kan doen als je een spelletje speelt’. Maar de meeste zijn relevant voor jong en oud zoals ‘We zijn allemaal ergens goed in. Geef iedereen de kans dat te laten zien’. Naar het einde toe sluiten de adviezen nauw aan bij de doelstellingen van Three Peas, vanaf ‘soms moet je extra aardig zijn, bijvoorbeeld als er nieuwe mensen in je buurt komen wonen. Kun jij een echte vriend zijn en ze helpen zich thuis te voelen?’
Het is allemaal wel heel expliciet verwoord en geïllustreerd en laat daardoor weinig over aan de verbeelding van de (jonge) lezers en kijkers. Daar staat tegenover dat de boodschap wel zal overkomen, tot en met de slotwoorden: ‘Iedereen kan aardig zijn, zelfs als je heel klein bent of een beetje verlegen. Aardig zijn voelt fijn. En het is ook een goed idee. Want als iedereen aardig is … maken we samen een mooiere wereld.’ Het slot vormt meteen een uitnodiging om als voorlezer met het kind nog andere vormen van aardig zijn te bedenken.
Jan Van Coillie