Ruimte tussen dood en uitvaart. Over sneeuwballen gooien en ander doodgewoons

Ruimte tussen dood en uitvaart

Onze recensie

Vroeg of laat krijgt ieder van ons er mee te maken: afscheid moeten nemen van een dierbaar persoon. Soms komt het afscheid lang verwacht, soms overvalt het ons bruusk. Het is goed als we daar vooraf over nadenken, al is dit niet vanzelfsprekend. Het boek van Tjeu Leenders nodigt op een bescheiden wijze daartoe uit.

Tjeu Leenders is een ervaringsdeskundige. In 1996 startte hij ‘De Zeven Eiken’, een vzw die mensen begeleidt tijdens die heel bijzondere periode tussen sterfdag en uitvaart. Samen met de betrokken familie zoeken de medewerkers van De Zeven Eiken hoe je die tussentijd intens en persoonlijk kunt invullen.

In die korte maar intieme periode moeten vooreerst veel praktische en administratieve zaken geregeld worden, en daardoor hebben mensen soms niet de tijd of de energie om stil te staan bij wat ze echt belangrijk vinden. Het lijkt dan alsof ze geleefd worden, alsof anderen de belangrijke beslissingen in hun plaats nemen.

Ruimte tussen dood en uitvaart is een soort reisgids. Aan de hand van praktische tips volgen we stap voor stap de route. Wat moet er wettelijk en administratief gebeuren bij een overlijden? Welke taken neemt de begrafenisondernemer op zich en hoe kunnen we het gesprek met hem voorbereiden. Welke uitvaartplechtigheid wensen we en hoe maken we dat duidelijk? Willen we zelf een inbreng in de afscheidsviering? Maar het boek is veel meer dan een praktische handleiding. Het daagt de lezer ook uit om eerlijk ‘af te ronden’ en de dood niet uit de weg te gaan. Daartoe moet een mens ook zichzelf bevragen. Kunnen we vrede nemen met wat geweest is? Waar zijn we tekortgeschoten? Is er ruimte voor spijt, kwaadheid, dankbaarheid? Hoe betrekken we (jonge) kinderen bij het afscheid?

Tjeu Leenders reflecteert over leven en dood op een poëtische manier, steeds vertrekkend van de gedachte dat doodgaan net zoals geboren worden bij het leven hoort en dus heel gewoon is. Maar omdat de verandering die dood meebrengt zo ingrijpend is, blijft de ervaring voor wie achterblijft ook bijzonder pijnlijk.n Concrete voorbeelden en getuigenissen maken het boek herkenbaar. De plotse dood van een jonge papa is anders dan het afscheid van een bejaarde moeder. Eline vertelt hoe ze als tienermeisje de dood van haar mama beleefde. Ook bij het beschrijven van de rituelen zoals ‘de laatste verzorging’, ‘de kist of urne dragen’, ‘het lichaam teruggeven aan de aarde’ en ‘een afscheidsrede’, horen we op de achtergrond die persoonlijke stemmen.

In een samenleving die dood en rouw vaak ontwijkt of zelfs negeert, is het goed dat mensen daar expliciet bij stilstaan en voor zichzelf uitmaken wat ze belangrijk vinden. Begraven of cremeren? De as bewaren of uitstrooien? Veel volk of liever een intieme plechtigheid? Er is immers geen goede of verkeerde manier, geen beter of best. Daarom moeten we zoeken naar wat zinvol is bij het afscheid van deze dierbare persoon, naar wat dat troost en perspectief biedt aan die familie en vrienden. Het zoekproces vergt luisterbereidheid en wederzijds respect zeker als men aan de wensen van verschillende familieleden tegemoet wil komen, maar het schept ook verbondenheid.

Het boek wordt afgerond met een korte vooruitblik. Afscheid nemen is een periode afsluiten, maar ook nadenken over een andere toekomst. Hoe moet het verder? Wat maakt het eerste jaar zo moeilijk? Wat als mensen die nauw samenleven hun verdriet heel anders verwerken?

Nieuw

Thema's

Leeftijd

Auteur