Ik denk dat ik het gevoel voor het eerst had bij de Tillermans-boeken van Cynthia Voigt, die bijzondere ervaring dat personages uit boeken als het ware familie van je worden. Hetzelfde gevoel heb ik bij de jeugdromans van Kate DiCamillo. Raymie, Louise en nu ook Billie, ze hebben een plaatsje in mijn hart verworven.

Nadat Billie Tapinski, 14 jaar oud, haar hond heeft begraven, wil ze opnieuw beginnen. Haar vader liet haar lang geleden al in de steek en op haar egoïstische, altijd dronken moeder hoeft ze niet te rekenen. Ze vlucht weg van alles, ook van haar vriendinnen. In een klein plaatsje aan zee wil ze haar eigen leven uitbouwen. Ze vindt werk in het restaurant van meneer Denby en een onderkomen in de caravan van de oude Lola.

Vooral de manier waarop DiCamillo de toenadering tussen Billie en Lola beschrijft, is onvergetelijk. De klik tussen de twee schijnbaar zo verschillende persoonlijkheden lijkt er vanzelf te komen. Dat je dat als lezer geboeid leest, ligt aan de sobere maar net daardoor indringende stijl. Lees maar hoe de auteur Billies beslissing verwoordt om bij Lola te blijven:

‘Dus ze bleef.

Blijkbaar.

Voorlopig.’

De groeiende toenadering typeert ze in kleine details, bijvoorbeeld hoe Billie Jola overeind helpt door haar hand vast te nemen. Billie leert ook veel van Jola’s levenswijsheid en ook dat verwoordt DiCamillo met grote vanzelfsprekendheid. Zo lees je boeiende passages over de betekenis van vertrouwen, op elkaar wachten (een fragment dat doet denken aan De kleine prins), gelukkig zijn en mekaar nodig hebben.

Di Camillo voert nog een tweede belangrijk personage op die Billie helpt om zichzelf te redden, de slimme maar teruggetrokken Elmer. Hun band ontwikkelt zich aanvankelijk allerminst vanzelfsprekend, maar toch voel je als lezer meteen dat ze zielsverwanten zijn. Billie is allerminst spraakzaam, de reactie die haar het meest typeert is ‘oké’. Bij Elmer stromen de woorden plotseling naar buiten, waar ze zelf verbaasd over is. De vonk sloeg eigenlijk al over toen ze Elmer zag met een boek met vleugels op de omslag: ‘De vleugels waren diep, onmogelijk, schitterend blauw.’  Dat blauw verdrijft ook de zwartste gedachten. Zonder omhaal van woorden weet Elmer haar te laten beseffen dat haar uitspraak ‘ik haat alles’ niet klopt. Hun band wordt nog sterker wanneer Elmer haar vertelt over hoe Jerome hem als kind op gruwelijke wijze pestte. Knap is hoe DiCamillo Billies gevoelens projecteert in de omgeving: Billie vlucht naar de zee, maar vindt er enkel een ‘grote, onverschillige oceaan’ met een lucht die ‘genadeloos blauw’ is. Toen ze bij het begin aan zee arriveerde, liet die haar allerminst onverschillig: ‘Het enige geluid was het breken en het murmelen van de golven. Het zou fijn zijn als de oceaan ook even kon zwijgen.’ Knap overigens hoe de vertaler erin slaagt de klankkleur over te brengen.

De zee en de kleur blauw zijn twee van de motieven die DiCamillo door haar weeft. Ook dat weefwerk van motieven is een van de kenmerken die haar boeken zo boeiend maakt. In dit boek is er bijvoorbeeld ook het metalen paard voor de winkel waar Elmer werkt en dat symbool wordt van Billies streven naar onafhankelijkheid. Of er zijn de poëtische regels die ze leest op de deur van een telefooncel: ‘In een klein en wankel huisje aan een kleine, wankele zee’, die letterlijk kunnen verwijzen naar Lola’s caravan, maar figuurlijk ook naar Billies gemoedstoestand. Er is ook de betekenisvolle versregel ‘de stugge boeien ontsnapt’, er zijn de dromen enzovoort. Binnen de hechte compositie is er één schoonheidsvlek. Tegen het einde aan overvalt ‘de potige, smalende Jerome’ het kantoortje van meneer Denby, een totaal overbodige passage die verder ook geen functie heeft in het verhaal, tenzij zijn boosaardigheid te versterken. Maar die scène is vlug vergeten.

Wat je niet vergeet zijn Billie, Lola en Elmer. Zij zijn personages die je dierbaar blijven. Daarin schuilt DiCamillo’s kracht.

Meer lezen

Lees ook de andere boeken over Billies vriendinnen Raymie en Louise: De vloek van de vliegende olifantes (2019) en Neem mijn hand (2016).

Jan Van Coillie