Nanking Road

Nanking Road

Onze recensie

Als het leven voor de joden in Nazi-Duitsland te moeilijk wordt, besluit het gezin Mangold – vader, Mamu en Ziska – om naar Shanghai te emigreren. Ze laten familie en vrienden in Berlijn achter en mogen slechts een beperkte hoeveelheid geld en bagage meenemen. Het blijft spannend. Zullen ze met hun tickets op de trein mogen? Is hun bagage aangekomen in Genua en kunnen ze daar op de boot? De eerste stap verloopt vrij vlot. Oom Erik brengt hen met de wagen naar het station.

Op de trein maken ze kennis met het gezin Konitzer, lotgenoten met wie ze verder lief en leed zullen delen. Ziska kan het goed vinden met Mischa en zijn ouders die ze oom Victor en tante Irma noemt. Maar ze mist haar vriendin Bekka. Al ontdekken ze dat hun bagage niet verscheept wordt maar met wat hulp raken ze aan boord. Ze zijn dan wel ontsnapt uit Duitsland, op de boot is de anti-joodse stemming nog goed voelbaar. Gelukkig zijn er andere reizigers zoals het Britse echtpaar Tatler, die hen vriendelijk behandelen. Als blijkt dat oom Erik opgepakt werd aan het station zorgt dat voor extra spanning. Samen zoeken ze uit hoe ze hun achtergebleven familie en vrienden kunnen helpen.

Het welkom in Shanghai verloopt hartelijk, maar de leefomstandigheden in het doorgangskamp zijn niet rooskleurig. Niemand zit te wachten op nog meer joodse gezinnen. Alleen wie de handen uit de mouwen raakt vooruit. Vader Mangold helpt bij een bouwproject en zo krijgen ze relatief snel een eigen woning. Met financiële steun van de Konitzers kan Ziska samen met Mischa naar de joodse school. Ziska voelt er zich goed ook al zijn de Manigolds protestant. Ze sluit vriendschap met de oudere Judith. Dat geeft een veilig gevoel, want ook in Shanghai lopen Hitlerjongens rond die joden het leven zuur maken. Het leven is hard voor de immigranten, maar nog harder voor de Chinezen die door de Japanse bezetter slecht behandeld worden. De discriminatie tiert welig. Vader Mangold verdient de kost met kleren herstellen, Mamu werkt in een hotel, Victor Konitzer start een tandartspraktijk.

Maar als de Tweede Wereldoorlog uitbreidt en Japan met Amerika de strijd aanbindt wordt het leven moeilijker. Armoede, honger en kou zijn nu dagelijkse realiteit. De bewegingsvrijheid van de joden wordt sterk inperkt. Ook de vriendschap met Judith en Mischa staat onder druk. Het is wachten op de overwinning van de Amerikanen in 1945. Dan komt alles in een stroomversnelling terecht. De familie Mangold keert terug naar Duitsland. Vader hoopt daarnzijn advocatenpraktijk weer op te starten. Ook de Konitzers gaan naar Duitsland nadat ze hun emigratiedromen moesten opbergen. Mischa blijft, hij wil met zijn vriendin Elwi naar Australië.

Anne Voorhoeve beschrijft een stuk geschiedenis dat hier nauwelijks gekend is. De personages worden scherp getekend. Door de ogen van Ziska zien we welke ellende de oorlog en de moeilijke levensomstandigheden aanrichten. Ziska voelt zich vaak eenzaam en onbegrepen. Ze probeert haar eigen problemen op te lossen. Iedereen heeft problemen, maar ook geheimen. Ziska zelf loopt graag binnen bij de Duitse mevrouw Kepler die in Shanghai een reisbureau openhoudt en voelt zich betrapt als Judith dat ontdekt. Ze neemt stiekem contact op met Mr. Tatler om haar vriendin Bekka op een kindertransport te krijgen en voelt zich daarna schuldig tegenover haar familie. Judith verbergt dat ze een Duitse vader heeft en houdt later haar relatie met Tashi, een Japanse jongen geheim. nDe grote havenstad Shanghai is een smeltkroes van culturen.

Anne Voorhoeve brengt de heel aparte sfeer tot leven met details over de verschillende wijken, de scholen, de eet- en wooncultuur… In dit boek worden niet alleen de hoofdfiguren maar ook de andere personages goed uitgewerkt. De sympathieke Eddy Fichte bijvoorbeeld, die het gezin Mangold helpt om de weg te vinden in Genua maar zelf niet op de boot raakt. En verder de treurige mevrouw Fränkel, de norse tante Ruth en de onvermoeibare oom Erik. De personages veranderen onder druk van de omstandigheden. De migranten in Shanghai blijven in het ongewisse over veel zaken die in Duitsland gebeuren en omgekeerd raakt ook het nieuws uit het Oosten niet tot in Engeland of Duitsland. Bovendien lopen goed bedachte plannen vaak verkeerd af. Oom Erik slaagt er niet in om vrouw en kinderen naar Shanghai te brengen, Victor en Irma Konitzer kunnen niet naar Australië, en de sympathieke Mrs Tatler ontloopt haar noodlot niet.

Aan het einde van het verhaal reist Ziska naar Engeland waar ze haar vriendin Bekka ontmoet en Jacob Fränkel, de zoon van de buren in Shanghai. Aan hem geeft ze het fotoalbum van zijn gestorven ouders en vertelt ze over de kleine Gerda die als een zonnestraaltje onverwacht vreugde bracht.

 

Nieuw

Thema's

Leeftijd

Auteur