In Mary John schrijft de jonge Maria João een brief aan haar eerste grote liefde Júlio – of ‘Piraat’. Wat ogenschijnlijk begint als een liefdesbrief, evolueert geleidelijk aan tot een dagboekrelaas van een jong meisje dat opgroeit en zichzelf leert positioneren binnen het leven en de wereld rondom zich.

Het boek valt uiteen in twee delen: een dat zich afspeelt in Maria João’s oude stad, op het pleintje waar Piraat en alle andere actoren uit haar kindertijd leven; en een tweede in haar nieuwe stad, waar ze oprechte vriendschappen vormt en een nieuwe liefde – Daniel – vindt. Die twee delen vertegenwoordigen ook een contrast in de innerlijke wereld van Maria João, een contrast tussen haar vroegere leven waar men haar niet zag staan en haar nieuwe waar ze wel gezien wordt en zich kan ontplooien als Maria João en niet meer als Mary John, zoals ze genoemd werd door Piraat.

Júlio of ‘Piraat’ is Maria João’s eerste grote liefde, die haar verloochent wanneer de flitsende Liliana op het toneel verschijnt. De manier waarop hij haar behandelt weerspiegelt ook hoe Maria João naar zichzelf kijkt; als een klein en onbenullig meisje dat niet voor zichzelf opkomt. Vanuit dat zelfbeeld schrijft ze ook een liefdesbrief aan haar vroegere zelf. Een brief waarin ze zich zowel verzoent met haar oude ik als er afscheid van neemt. Door de roman heen geeft ze zo een plaats aan haar oude identiteit en leert ze zich ermee te verzoenen.

Tegenstellingen vormen de rode draad in het boek. Maria João antwoordt met “ja” of “nee”, ze wordt omschreven als “twee meisjes tegelijk (…) Braaf en sexy (…) zoet en zuur”. “De wereld is heel groot en heel klein. Het leven is heel lang en heel kort”. Maar er is ook de  “misschien” als alternatief voor het contrast tussen ja of nee. Die misschien vertelt de lezer dat niet alles zo zwart-wit is en dat er waarheid ligt in het aanvaarden van hoe de dingen nu eenmaal zijn in al hun ondoorgrondelijkheid. Zo eindigt het boek met het besef van Maria João dat je soms “dingen gewoon [moet] accepteren.” (pagina 199)

Ana Pessoa beschrijft met vlotte pen de innerlijke wereld van een meisje dat zichzelf en de wereld leert ontdekken. Wat het betekent voor een tienermeisje om zich bedrogen of verloren te voelen, komt vlijmscherp naar voren. Er wordt vrijuit gepraat over onderwerpen als vriendschap en seksualiteit, thema’s die voor de bedoelde leeftijdsgroep heel concreet en actueel zijn, en de auteur doet dit nooit op een geforceerde of onoprechte manier.

Een grote aanrader.

Lotte Östergren