Muziek en zang, ze zijn van ouds een onweerstaanbaar middel om culturen samen te brengen. In deze verzameling staan 24 liedjes voor kinderen, van tedere wiegeliedjes tot heerlijk stoute nonsens. De muzikale reis rond de wereld begint in Syrië en eindigt in Curaçao. Tussendoor kun je halt houden in Turkije, Spanje, Vietnam, Roemenië, België, China, Somalië en andere landen waarvan de inwoners een band hebben met Nederland, ofwel als voormalige kolonies, ofwel omdat er veel migranten uit vandaan komen of omdat het buurlanden of populaire vakantiebestemmingen zijn. Vooraan in het boek krijg je een handige wereldkaart waarop de landen aangeduid zijn en achteraan dragen figuren en dieren uit de versjes de respectieve vlaggen.
Mooi is dat alle liedjes gaan over universeel herkenbare gevoelens, maar tegelijk geënt zijn in de eigen cultuur, met de huzaartjes uit Tsjechië, de hennahandjes uit Turkije, Baboesjka met haar ganzen uit Rusland, de paarse bamboefluit uit China of de kleine man met wie je beter niet kan trouwen omdat hij niet hoger komt dan de billen van de kameel uit Somalië.
Koos Meinderts zorgde voor vlot berijmde en vooral klankrijke bewerking van de liedjesteksten. Voor klank zorgen onder andere de vreemde namen en soms ook woorden uit andere talen zoals in ‘Bigi Kaaiman’ uit Suriname: ‘bigi kaiman djomp’a iba bari tjoewe-tjoewe’. Bij de liedjes uit de meest vertrouwden landen (Spanje, Engeland, Frankrijk, Italië en Duitsland) worden de laatste regels ook in de oorspronkelijke taal gegeven, wat nog meer klankkleur toevoegt. Dat gebeurt ook in het Hongaarse liedje. Het boek had nog rijker kunnen zijn, was bij elk lied ook de tekst in de oorspronkelijke taal gezet, wat nu enkel voor de titels gebeurt. Dat had het boek natuurlijk wel een pak dikker (en duurder) gemaakt.
Thijs Borsten heeft de liedjes opnieuw gearrangeerd, maar wel op basis van de oorspronkelijke melodieën en deels begeleid door instrumenten uit de landen van herkomst, wat de cd bij het boek heel divers maakt. De liedjes worden gezongen door Peer de Graaf en Izaline Calister, de keuze voor een mannen- en een vrouwenstem zorgt ervoor dat de verschillende sfeerscheppingen goed tot hun recht komen. Wat deze mooie bundel helemaal af maakt zijn de illustraties van Annette Fienieg. Zonder in clichés te vervallen slaagt ze erin de diverse culturen kleurrijk in beeld te brengen, met oog voor de sfeer van de liedjes. Bij het liedje over de Tsjechische huzaartjes geeft ze elke soldaat een eigen karakter én grappige neus, met op kop het enige, stoere en breed glimlachende huzarenmeisje. Vertederend zijn dan weer het wiegeliedje uit Turkije, met focus op het gezicht van de moeder of het troostliedje uit Ghana, met de liefhebbende oma, gebogen over haar huilende kleinkind. Een mooie extra op die prent is het optische spel met de maan door het raam. De prent van de Belgische poezeminneke met de verhuizende muizen is dan weer even guitig als het versje.
Alles samen is dit een rijke bundel om kinderen in woord, beeld en muziek iets te laten proeven van andere culturen.
Meer lezen
Koos Meinderts en Annette Fienieg publiceerden in 2015 al een bundel met kinderliedjes uit diverse landen: De liedjesatlas 24 wereldliedjes met CD (o.a. uit Nigeria, Australië, Zuid-Afrika, Argentinië …)
Er zijn ook andere bundels met kinder/wiegeliedjes uit alle hoeken van de wereld:
Esmé Bos & Bart Voet. De mooiste wiegeliedjes van hier en elders. Infodok, 2016.
Bas Bogaerts en Eva Schampaert, Ninna Oh, Slaapliedjes rond de Middellandse Zee. Lannoo, 2010.
In de ban van de maan. Kunst voor kinderen van ’s werelds grootste illustratoren. Voorwoord van Katherine Paterson. De Eenhoorn, 2006.
Jan Van Coillie