In dit kleurig boek wordt vanuit verschillende invalshoeken nagedacht over de complexe identiteitsvraag. ‘Ik ben wie ik ben én wie ik wil zijn’ stelt Erik Borgman hoogleraar theologie en religie. Hij wijst er op dat je niet helemaal bepaald wordt door erfelijk materiaal (onze genen), maar dat ook je achtergrond en je familie een rol spelen.
Omdat we in een ik-tijdperk leven, ligt de toekomst nu veel minder vast dan vroeger. Je hoeft niet langer bakker te worden, omdat je vader bakker is. Bovendien ben je meer dan één ik. Misschien ben je in de klas een verlegen meisje, maar thuis of bij je vriendinnen een flapuit.
Die gedachte wordt verder uitgewerkt in het volgende hoofdstuk: ‘Je bent nooit alleen op de wereld’. Hier zijn vooral psychologen aan het woord. Zij leggen uit dat leden van een groep meestal een positiever beeld hebben van hun eigen groepsleden en tonen hoe groepsdruk werkt. Raymond Corbey, hoogleraar filosofie verklaart in ‘Ben ik een aap?’ de evolutieleer van Darwin, terwijl Arie de Ruiter, hoogleraar sociale wetenschappen het heeft in ‘Wij en zij’ over de spanning tussen Nederlanders en allochtone nieuwkomers.
‘God en ik, ik en God’ zoomt in op het belang van geloof voor onze identiteit. God is een belangrijk twistpunt, ook al is het moeilijk om over Hem te spreken. In dat hoofdstuk komen de grote wereldreligies aan bod maar ook begrippen als atheïsten en ietsisten. ‘Chips in je hoofd’ behandelt de impact van de informatica op wie we zijn. Leven we meer en meer in een virtuele wereld en worden we straks als robots gestuurd?
In ‘Onbeschoft en asociaal’ gaat Gabriël van den Brink, hoogleraar bestuurskunde in op het toenemend egoïsme in de samenleving. Iedereen verdient respect maar we hebben het moeilijk om het anders zijn van de andere te accepteren.
Neuropsycholoog Margriet Sitskoorn legt uit in ‘Hoe je een talent wordt’ dat onze hersenen voortdurend veranderen. Sujit, een jongen uit Fiji werd opgesloten in een kippenhok en gedroeg zich als een kip. Toen Elisabeth Clayton zich over hem ontfermde, moest ze hem alles leren: lopen, uit een bord eten, tanden poetsen enz. maar met veel vertrouwen lukte dat.
In ‘Je bent wat je hebt’ denken een hoogleraar economie en een docent sociale psychologie na over het belang van bezit. We willen graag uniek zijn en er toch bijhoren en daarom kiezen we spullen die voor het gepaste imago zorgen. Het bezit van anderen kan ons dan weer onzeker of jaloers maken. De laatste hoofdstukken gaan in op de grote levensvragen en op het mysterie van de dood. Misschien is de zin van het leven: leven. Je bent niet geboren om dood te gaan, je bent geboren om te leven. Een mens heeft niet eeuwig de tijd. Maar weinig tijd maakt het leven gewild en kostbaar. Niet de dood is bijzonder, het leven is bijzonder.
Ik! Wie is dat? is een aantrekkelijk boek, helder en vlot leesbaar. Kleine opdrachten, concrete voorbeelden, klare definities van moeilijke begrippen verhogen de toegankelijkheid. Het bevat letterlijk voor elk wat wils. Facebook en Avatar, aandacht voor de keuze van vegetariërs of voor zinloos geweld, zorgen voor een grote herkenbaarheid.
Elk hoofdstuk wordt afgerond met een portret van een tiener die zichzelf even voorstelt. Het zou jammer zijn als dit fijn boekje alleen bij filosofen in spe terecht kwam. Het kan immers veel betekenen voor een brede groep tieners die wil nadenken over de vragen die elke dag op hen afkomen. De teksten scheppen orde en inzicht in onze ingewikkelde wereld waar alles snel verandert. Het boek biedt interessante mogelijkheden voor ouders om met hun kinderen te praten over moeilijke onderwerpen. Het bevat ook leuke aanzetten voor groepswerk.
Rita Ghesquiere