Alle lof voor deze compilatie van twee ontroerende boeken van Benny Lindelauf (oorspronkelijk verschenen in 2004 en 2010). De bundel is zonder meer een hoogtepunt in de Nederlandse literatuur voor jong en oud.
In Negen Open Armen lees je over de verhuizing van een Limburgs gezin eind augustus 1937. In de behangerswinkel kunnen de 3 zusjes Fing, Muulke en Jes de maat niet opgeven van het benodigde behang, maar tonen met hun armen open de afmetingen. Zo krijgt het huis zijn originele naam ‘Negen Open Armen’, negen voor elke persoon van het gezin. Al even origineel is de beschrijving van de vondst van een grafsteen in de kelder. Meteen stijgt de spanning en kunnen de speculaties beginnen. Als ook een oud bed gevonden wordt met de naam ‘Nienevee’, en een geluid ‘ach….’ van onder de grond komt, krakend en kreunend, slaat de angst toe.
Elk karakter wordt sprekend getekend. Jes draagt een korset, “een rechthouder”, omdat ze een bewegende wervel heeft die gefixeerd moet blijven. Ze vindt het afgrijselijk, maar ze moet haar verzet wel opgeven als oma Mei zegt dat ze anders krom als de hoofdletter C wordt. Muulke is ondernemend, maar soms humeurig : “Terwijl Muulke er anders altijd uitzag als een levende pop, met dik poppenhaar en poppenogen met poppenwimpers, had ze nu iets van een kobold. Haar haar stond in wilde plukken opzij”. De ik-figuur Fing bereddert en zalft. Oma Mei is dwars maar rechtvaardig en heeft “een uilenoog dat kan tollen”. Pap is optimist en vraagt steeds wat “het tegendeel van zorgen” is. Er gebeuren allerlei rampen, maar toch dromen ze van de opbouw van een sigarenmakerij. Ook komt er een tiende arm in het huis bij . En er komt rust bij het bezoeken van het graf van Mam, met haar lappenhart, op het mooiste plekje van de wereld…
In De Hemel van Heivisj krijg je een oorlogsverhaal dat heel intens beleefd wordt door hetzelfde gezin. Fing werkt bij ‘de Pruisin’ en haar belevenissen worden krachtig neergezet. Wat betekent oorlog voor een doorsnee familie, wat zijn de kleine veranderingen, wat zijn de geheimen en gevoeligheden? Levendige dialogen maken het verhaal helemaal levensecht. Dat kun je zelf meteen uitmaken uit volgend fragment:
‘Je hebt gelogen,’ had ik gezegd.
‘Niet.’
‘Je hebt gezegd dat ik de Toren omvergegooid heb.’
‘Dat heb ik helemaal niet gezegd.’
‘Leugenaar.’
‘Durf dat nog eens te zeggen!’
‘Leugenaar.’
‘Wat je zegt ben je zelf.’
‘Ik ben geen leugenaar.’
‘Jij hebt niks gezegd toen Anna haar poppetje kwijt was.’
‘Misschien zeg ik het toch nog. En misschien zeg ik dan ook dat jij het stuk gemaakt hebt.’
‘Omdat jij het me niet goed aangaf.’
‘Gelogen! Je liet het met opzet vallen!”
‘Misschien,’ zei ze toen peinzend. ‘Maar wie denk je dat ze zullen geloven? Ik, het nichtje of jou, het dienstmeisje?’
‘Als ik al meer had willen weten over Liesl, als ik al ooit een greintje medelijden had gehad, dan was dat nu voorbij. Voorgoed voorbij.’
Lindelaufs meesterwerk is bloedstollend mooi, met schitterende karaktertypering. Het leest als een trein en het verhaal is heel natuurlijk verwoord. Een absolute aanrader van de bovenste plank!
Lieve Lams
Weetje
De twee boeken kregen samen een indrukwekkende prijzenkast:
Negen open armen werd bekroond met de Thea Beckmanprijs en de Gouden Zoen
De hemel van Heivisj werd bekroond met de Woutertje Pieterse Prijs, de Dioraphte Jongerenliteratuurprijs en de Nynke van Hichtumprijs.