‘Je hoeft niet aan te bellen of je voeten te vegen, de huizen hebben geen deuren.’ Zo nodigt illustratrice Yvonne Jagtenberg de jonge lezer uit om haar recentste boek te betreden. De pagina’s blijken geen nummering te hebben. Het Huis van Hopper is dan ook geen boek maar een huis, zo vertelt Jagtenberg verder in haar voorwoord. Of eigenlijk: ‘heel veel huizen’, niet van gewone stervelingen maar van beroemde kunstenaars.
Voor Jagtenbergs bekende, kleurrijke vormentaal hebben we al lang een zwak. Ook nu weer weet ze ons te bekoren met deze telkens over twee pagina’s uitgewerkte inkijkjes in de woningen van (overwegend) wereldberoemde kunstschilders van vorige eeuw: Edward Hopper (van de allitererende titel), Van Gogh, Picasso, Munch, Rothko, Kahlo, Matisse, Morandi, Klee, Calder, Hockney, Malevich. Maar ook minder bekende namen komen aan bod: Meret Oppenheim, Jean-Michel Basquiat, Charlotte Salomon, Nancy Spiro, Paula Rego, Paula Modersohn Becker en – aangenaam verrassend voor de Vlaamse lezer – Roger Raveel.
Enkele puntig geformuleerde, vaak grappige zinnetjes maken duidelijk wie en wat we te zien krijgen: de artiesten aan het werk in hun woonplek. De interieurs zijn gevuld met objecten en mensen die de obsessies en thema’s van de kunstenaars reflecteren. ‘Lege kamers met verveelde mensen’ bij Hopper, flessen, kruiken en vazen bij Morandi, de vrouwen waar Picasso gauw op uitgekeken raakte en dan maar ruilde, de vrouwelijke rondingen bij Matisse, de geometrische vormen van Malevich, …
In elke scène verwerkte Jagteneberg haar eigen versies van iconische werken: het zonovergoten zwembad van Hockney waar je zo zou willen induiken, het Zwart vierkant van Malevich, La Danse van Matisse in een geheel dat erg lijkt op La Desserte rouge, de kleurige blokjes bij Paul Klee, De schreeuw van Munch, de zelfportretten met pikzwarte unibrow van Frida Kahlo, de grote kleurvlakken van Mark Rothko.
Afsluitend geeft Yvonne Jagtenberg een inkijkje in haar eigen woning: een glazen huis ‘vol met beelden’ want tja, ze kan nu eenmaal niet ophouden met schilderen en boeken maken en ze kan zoals alle kunstenaars niet leven in een huis ‘met alleen maar een bed , een bank of een tv’. Achteraan zijn alle kunstenaars nog eens opgesomd met een summiere biografie.
Door de toelichtingen krijgen we inzicht in de leefomstandigheden en vaak gekwelde of obsessieve psychologie van de kunstenaar: Frida Kahlo was bedlegerig, Charlotte Salomon leefde ondergedoken tijdens Wereldoorlog II, Edvard Munch voelde zich vaak verdrietig en angstig, Van Gogh maakte dikwijls ruzie, Malevich dacht dat alles te herleiden was tot vierkanten, rechthoeken, driehoeken en cirkels. En Raveel…die voegde een kooitje toe met echte vogels als het canvas hem te klein was. Heeft Jagtenberg in 2021 de retrospectieve in Bozar bezocht? Want daar waren inderdaad duiven en kanaries in een kooitje een tijdje te bewonderen. Jagtenberg blijkt in ieder geval over een gedegen kennis van de beeldende kunstenaars te beschikken.
In de almaar aangroeiende rij van prentenboeken die de jonge lezer in aanraking brengen met kunst is Het Huis van Hopper zonder meer een heel apart boek. In de eerste plaats door het hoge artistieke niveau van de illustrator zelf. Maar vooral ook door de originele invalshoek.
Jagtenberg heeft meerdere malen verklaard dat ze niet te veel wil voorkauwen, maar vooral de fantasie wil prikkelen. Dat lukt haar hier weer wonderwel. Ik betrapte mezelf erop dat ik al ging fantaseren over hoe ze Cézanne zou aanpakken, of Mondriaan, Miró, Bonnard of Kandinski. Of de klassieke schilders van vroegere eeuwen: Rubens, Bosch, Rembrandt? Je zou al willen dat Jagtenberg aan een vervolg aan het werken is! In het onderwijs hoeven we hierop niet te wachten. Als inspiratiebron voor alle leeftijden kan Het Huis van Hopper dienen om de kinderen zelf aan het werk te zetten. Laat hen wat opzoekwerk verrichten over een zelfgekozen kunstenaar en laat hen dan hun interieur schilderen en er een spits geschreven, grappig zinnetje bij bedenken!
Het Huis van Hopper is een prachtboek. Een boek dat mee kan groeien met de kunstzinnige ontwikkeling van een kind en regelmatig weer eens ter hand kan worden genomen. We geloven niet dat Yvonne Jagtenberg echt in een glazen huis, of een soort van slakas of veranda woont, maar ze geeft in ieder geval een transparante doorkijk in de kunstwereld die haar inspireerde. Het Huis van Hopper wil je telkens opnieuw doorbladeren en wil je graag elk kind aanreiken om het voorgoed de kunst van het smaken van kunst bij te brengen.
Dirk Tavernier
Nog een toemaatje. We weten het niet zeker, maar Henri Matisse is waarschijnlijk één van Jagtenbergs grootste inspiratiebronnen. De plaat over Matisse is in ieder geval één van de meest spectaculaire in het boek. En bij nader toezien is de Franse fauvist een beetje overal in haar werk.