Vele jaren geleden zag ik de film The Heart is a lonely Hunter . De boodschap over de kracht van kleine goedheid en meer nog de melancholieke sfeer lieten een diepe indruk na. Toen ik las dat het boek een nieuwe Nederlandse vertaling kreeg, wist ik meteen: dit verhaal wil ik lezen. Waarover gaat het boek?
Vier gewone mensen in een kleine stad in het zuiden van de VS, elk met hun eigen problemen. Hun wegen kruisen elkaar. Biff Branon verliest zijn zwaar zieke echtgenote en staat er alleen voor in zijn bar restaurant, waar anderen gezelschap zoeken. De zwarte dokter Copeland zet zich dag en nacht in voor zijn patiënten, maar raakt vervreemd van zijn eigen familie. De marxist Jake Blount brengt zichzelf door zijn opvliegend karakter steeds opnieuw in moeilijkheden. En dan is er Mick Kelly een tienermeisje met muzikaal talent. Ze groeit op in een groot gezin, waar armoede troef is. Mick is op zoek naar zichzelf en naar een manier om haar toekomstdromen waar te maken. Allemaal hebben ze nood aan begrip, allemaal verlangen ze naar een luisterend oor, naar iemand die hen begrijpt. Dan komt John Singer in hun leven, een doofstomme man die zelf de draad van zijn leven weer moet opnemen, nadat zijn vriend en huisgenoot in een instelling geplaatst is. Singer huurt een kamer in het pension van de familie Kelly. Hij gaat eten in Brannons restaurant en leert Jake Blount en dokter Copeland kennen. Iedereen waardeert de stille vriendelijke man, die altijd tijd maakt voor wie hem nodig heeft. Hij luistert naar hun verhalen en zijn zachtmoedigheid werkt helend. Rond Singer hangt er een vreemd-mystieke sfeer. Hij straalt goedheid, vrede en verzoening uit. De doofstomme man wordt een ankerfiguur, een kleine god op mensenmaat. Maar bij wie vindt Singer zelf troost, wie begrijpt er zijn eenzaamheid, bij wie kan hij zijn verhaal kwijt?
Eenzaamheid is – zoals de titel suggereert – het kernmotief van dit boek. De mensen in het stadje kennen elkaar wel oppervlakkig, maar ze kunnen hun diepste gedachten en gevoelens, hun dromen en verlangens met niemand delen. Zorgen, segregatie, armoede, honger en ziekte vergen al hun energie. Leven is overleven. Kleine tegenslagen treffen het gezin Kelly waardoor Mick niet langer naar school kan. Het idealisme van dokter Copeland stoot op onbegrip. Zelfs zijn eigen kinderen zien het nut niet in van studeren en opklimmen in de maatschappij. Ze berusten gewoon in hun lot. Zolang John Singer in de buurt is, leeft de stille hoop dat alles misschien beter wordt. Na zijn wanhoopsdaad blijven de buurtbewoners ontredderd achter. Ze begrijpen niet hoe en waarom dit gebeurde, maar de mysterieuze man blijft hen intrigeren. Door het wisselende vertelstandpunt krijgt de lezer een inkijk in het tragische leven van Singer. De vervreemding, het afscheid en de dood van zijn doofstomme vriend Spiros veroorzaken een diepe eenzaamheid. Hij mist een lotgenoot, iemand die zijn verleden, zijn beperkingen, zijn pijn en verdriet kent en begrijpt. Singer kan zijn tragisch lot met niemand delen. Het is zijn geheim. Zelf beseft hij niet hoeveel hij ondanks alles voor de mensen uit zijn omgeving betekent.
Carson McCullers tekent in Het hart is een eenzame jager heel realistisch de Amerikaanse samenleving uit de jaren 1930 en vooral dan de achtergestelde buurten. Alleen een vleugje humor doorbreekt bij momenten het troosteloos bestaan van de personages. De toon is melancholisch. Toch krijgen de verschillende verhaallijnen een open einde. Iets van Singers mysterieus optreden blijft nazinderen. Mick heeft de radio van Meneer Singer gekregen. Ze moet hem nog verder afbetalen, maar vindt het fijn om iets van hem te hebben. Biff overwint zijn angst, Dokter Copeland herstelt het contact met zijn familie en de twistzieke Jake verlaat de stad op zoek naar een nieuwe plek om te overleven.
Rita Ghesquiere