Zaterdag 10 juni. De zon brandt ongenadig boven een rustig Frans dorpje. Vlak na de middag rijdt juf Denise naar school. Ze is de onderwijzeres van het dorp. Haar leerlingen hebben vandaag medisch onderzoek. Op deze zonnige middag voelt ze zich niet helemaal gerust. Vier dagen geleden zijn de geallieerden geland in Normandië. Hopelijk zal de oorlog nu snel voorbij zijn. Hitler stuurde het gros van zijn troepen naar Normandië. Zo ook een SS Pantserdivisie die in het Zuiden van Frankrijk was gelegerd. De vorige dag zijn ze aangekomen in Saint-Junien, een nabijgelegen stadje. Maar daar hebben ‘maquisards’ twee dagen eerder een spoorlijn opgeblazen om de opmars van de Duisters te vertragen. Enkele Duitse soldaten kwamen hierbij om het leven en een majoor werd gevangen genomen door de verzetsstrijders. Juf Denise heeft gehoord dat de bevelhebber van de oprukkende pantserdivisie zint op wraak…
Oradour sur Glane. Misschien doet de naam van dit dorp een belletje bij je rinkelen. Bij velen onder ons is ‘le massacre’ bekend. In een onschuldig dorp in midden Frankrijk, werden in juni 1944 alle inwoners vermoord tijdens een wraakactie door de waffen SS. Dit boek vertelt het verhaal van deze slachtpartij.
Marc de Bel is een goed verteller. Dat heeft hij de afgelopen 30 jaar al voldoende bewezen met de zusjes Kriegel of de Boeboeks. Hij wendt dit talent ook aan om voor een iets ouder publiek geschiedenis tot leven te brengen. Hoewel ik het verhaal van dit dorp al kende, heb ik het boek toch in één ruk uitgelezen. Het verhaal grijpt je naar de keel en laat je niet meer los. De auteur laat vier inwoners van het dorp aan het woord. De onderwijzeres werd gedood samen met haar leerlingen. Drie anderen inwoners slaagden erin het bloedbad te overleven: Roger – een jongen van acht – en twee jonge mannen Armand en Robert. Het verhaal geeft afwisselend het gezichtspunt van elk van deze vier personages, uur na uur. Hierdoor beleeft de lezer het verhaal mee en ziet hij alles gebeuren door de ogen van deze dorpsbewoners.
Hoewel de gebeurtenissen erg gruwelijk zijn, zoekt Marc de Bel niet naar sensatie. De lezer wordt van nabij geconfronteerd met de gruwel van het gebeuren. Maar er is ruimte voor hoop. Juf Denise sterft samen met alle vrouwen en kinderen van het dorp, opgesloten in de brandende kerk. Haar rauwe dood wordt op een sobere manier verwoord: “ Het gehuil en gekrijs verstomt. Alles wordt wazig om me heen. Ik voelde de kogel die zich in mijn hart boorde niet eens. De giftige rook wordt alsmaar dikker, …”
In een proloog wordt het verhaal geduid en in zijn historische context geplaatst. In de epiloog vertelt de auteur wat er met de 4 personages uit het boek in hun verder leven is gebeurd en welke familieleden ze verloren op die noodlottige dag. Het boek bevat ook foto’s van het dorp voor en na 10 juni 1944. En als laatste komt Robert Hébras aan het woord, de enige overlevende die nu nog in leven is: “ Des nouvelles voix doivent s’ élever, car elles ne sont jamais assez nombreuses, pour dire ce qu’est la guerre, ce que sont les massacres». ( We hebben nood aan nieuwe stemmen, want die zijn er nooit genoeg. Zij moeten vertellen wat de oorlog echt inhoudt en wat bloedbaden teweeg brengen.) Eén van die nieuwe stemmen is Marc de Bel. De jongeren groeien niet meer op met de oorlogsverhalen van de vorige generaties. Het is goed dat hij hen voor ogen houdt hoe zinloos oorlogsgruwel is. Zoals één van de Duitse soldaten in het boek zegt: “Warum? Hier ist kein Warum!”.
Lut Vanderaspoilden