Gloei is het openingsboek van de reeks Querido Glow, met boeken ‘waarin ook jongeren die zich identificeren als queer zich kunnen herkennen. Queer is een verzamelnaam voor iedereen die zich niet als honderd procent heteroseksueel afficheert.’ Natuurlijk zijn de boeken niet alleen voor die jongeren bedoeld, maar voor alle young-adult lezers. In zijn flaptekst heeft Van de Vendel het over een van de belangrijkste dingen die boeken voor die lezers kunnen betekenen, iets wat meteen ook de jongeren die hij interviewde typeert: ‘ze geloven in het licht dat aanspringt als je leest over iemand waarin je jezelf herkent.’
Voor deze bundel had de uitgever niemand beters kunnen aanspreken dan Edward van de Vendel. Met een groot inlevingsvermogen interviewde hij 25 jongeren tussen de zestien en drieëntwintig jaar die hij uitgebreid laat vertellen over wat er in hun leven ‘gloeit’. Bij de interviews schreef hij gedichten die even divers zijn als de jongeren die aan het woord komen, van een lied dat je prima kunt rappen (‘Bloed is niks’) over een klassiek gedicht in strakke strofen (‘Als je mij kent dan ken je mij’) tot een liefdeslitanie in de vorm van lemma’s voor een fictieve ‘eftepedia.nl’ (‘Een sprookje’).
Het boek is te rijk om zomaar samen te vatten, maar elk interview raakt wel ergens een gevoelige snaar. Neem het ‘verhaal’ van Querijn die als professioneel zwemmer wil deelnemen aan de paralympische spelen. Of dat van Priscilla die zichzelf bicultureel noemt (moeder Hindoestaans, vader Nederlands) en biseksueel, zij wil klinisch psychologe worden. Aangrijpend is de getuigenis van Hayk uit Armenië, over hoe hij in zijn land geconfronteerd werd met homohaat. Ook het verhaal van Sanjana vergeet je niet licht. Zij vertelt over haar ervaringen in pleeggezinnen en gesloten instellingen. Ook bij haar treft de weerbaarheid én de wens mensen te helpen: ‘We maken allemaal deel uit van elkaar. We hebben elkaar op allerlei manieren nodig, en er zijn misschien andere culturen en andere gewoontes, andere normen en waarden, maar we blijven allemaal mens.’ Die drive om elkaar te helpen spreekt op een aangrijpende manier ook uit het verhaal van Ahmed, die in detail vertelt over zijn vlucht uit Syrië. Omdat je het leest ‘uit de eerste hand’ komt dit verhaal van wanhoop en hoop, tegenslagen en moed zo indringend over. Niet alleen individuen maar ook koppels komen aan het woord, zoals Joy en Emma, twee transgenders die onder meer vertellen over hun transitieproces en over het ‘sprookje’ van hun liefde.
Dat de verhalen van deze zo diverse groep jonge mensen je raken, ligt beslist ook aan de vragensteller. Van de Vendel is een prima interviewer. Natuurlijk heeft hij enkele leidvragen, vooral over hun geaardheid en hoe ze daarmee omgaan. Maar hij vraagt vooral door, waardoor elk interview erg verschillend is en hij sterk doorleefde antwoorden krijgt over hun kindertijd, de eerste keer, bijzondere momenten in hun leven, de relatie met ouders en familie, muziekvoorkeuren en hoe ze hun toekomst zien. Over hun toekomst gaat ook het laatste deel van het boek ‘En verder?’ waarin de lezer meer te weten komt over hoe het de jongeren verder verging, alfabetische op naam.
Elk interview wordt voorafgegaan door een geïllustreerd gedicht en een getekend portret. Net als de gedichten zijn de illustraties van Floor de Goede heel divers. De kunstenaar hanteert verschillende stijlen en technieken in alle kleuren van de regenboog. De gekleurde balkjes in de randen kunnen trouwens tellen als symbool. Edward van de Vendel typeert De Goede als iemand ‘die steeds bereid is nieuwe paden in te slaan.’ De portretten, maar ook de illustraties bij de gedichten zijn dan ook even verrassend als verschillend. Vergelijk maar de tekening van Joy en Emma in een bloemkoolwagentje op een roetsjbaan met het gestileerde portret van de krachtig voor zich uit kijkende Ntando.
‘Liefde, woede, ambitie’, zo typeert de flaptekst wat er in deze jongeren gloeit. Deze en nog zoveel meer emoties maken dat deze bundel interviews en gedichten elke lezer kan aanspreken.
Jan Van Coillie