‘Gek van een eiland’ is een op het eerste gezicht wat rare titel. Toch is het een vlag die in dit geval de lading dekt. Correcter moet ik zelfs de verschillende ladingen zeggen. Het boek vertelt het verhaal van Wout en zijn moeder, die samen op Terschelling op vakantie gaan. Die vakantie hebben ze allebei nodig na het plotselinge vertrek van vader, die in Brazilië bij zijn nieuwe vriendin is ingetrokken. Ze kiezen voor de Waddeneilanden omdat ze nood hebben aan rust en stilte, maar dat is niet echt wat hen daar te wachten staat. Ze maken kennis met Martje en Johanna, de eigenaars van hun vakantiehuisje.
Letterlijk genomen is de ‘gek van het eiland’ uit de titel zonder twijfel Martje. Zij verloor deels door haar eigen toedoen haar zoon, Arjen, tijdens één van de stormen op het eiland. En dan blijkt Wout als twee druppels water op Arjen te lijken…
Via deze verhaallijn probeert de schrijver wat spanning in het verhaal te brengen, maar dat lukt niet volledig. Ik zou het eerder een snuifje mysterie noemen. Waarom Johanna en Martje zo raar op hem reageren, de sfeer op het eiland, Martje die hem achtervolgt, het blijft allemaal heel bizar, tot Johanna eindelijk het verhaal uit de doeken doet. Lezers die echt op zoek zijn naar een brok goed uitgewerkte spanning, gaan in dit boek op hun honger blijven zitten.
Maar deze relatieroman heeft heel wat meer te bieden. De titel ‘gek van een eiland’ verwijst ook naar de bizarre band of verbondenheid die Wout met het eiland voelt, zelfs al van voor zijn bezoek. ‘Wout voelde een vreemde verbondenheid met de verhalen van de eilanden. Alsof hij hier in een vorig leven al eens was geweest. (…) Hier op Douwkes Plak overvalt het gevoel dat hij hier al eerder is geweest hem weer. Dit eiland heeft een vreemd effect op hem.’ Gek van iemand worden, in de zin van ‘iemand op de zenuwen werken’ geldt voor zowat alle protagonisten. Mama ergert zich heel erg aan Johanna, die Wout opeist. ‘Ga jij maar lekker met Johanna naar die zanger luisteren.
We kunnen niet de hele vakantie met zijn tweetjes optrekken, hé?’ Johanna ergert zich dan ook aan mama, die in de weg staat van de ontluikende relatie tussen Johanna en Wout. Johanna en Martje staan ook als kemphanen tegenover elkaar: Johanna verwijt Martje dat in Martjes hart alleen plaats is voor Arjen en geen plaats voor Johanna. Zelfs Wout, die bij het vertrek een hele hechte band met zijn moeder heeft, wordt na een tijd wrevelig van de manier waarop zijn moeder mokt wanneer hij er met Johanna op uit trekt. ‘Gek op iemand zijn’ kan ook betekenen ‘iemand heel graag zien’, en in die zin heeft het duidelijk betrekking op Johanna en Wout, die tijdens hun verblijf verliefd op elkaar worden. ‘Haar schoonheid en de zachtheid waarmee ze hem van de modder verlost, staan ver boven alle aardse viezigheid.
De modder verandert niets aan hoe hij zich voelt. Dolgelukkig en hopeloos verliefd.’ Maar je kunt ook gek worden van een andere hevige emotie, namelijk verdriet. Het verdriet heeft Martje na al die jaren bijna verteerd, en overspoelt haar als een verse golf op het moment dat Wout voor de deur staat. Maar ook Wout gaat gebukt onder zijn eigen verdriet om zijn vader, waar Wout heel erg mee worstelt. ‘hij mist pa en weer kan hij bij niemand terecht met zijn gevoelens. ‘Dat is lastig, (…) ik mag tegen mams geen woord over pa zeggen. Ze gaat ervan uit dat ik hem uit mijn leven heb gebannen, net zoals zij dat gedaan heeft…’
Al deze betekenissen zitten op hun eigen manier, onderhuids of meer in detail uitgewerkt verweven in ‘Gek van een eiland’. Zoals al eerder vermeld, is het boek vooral een ‘relatieroman’, waarin tegen de achtergrond van het verhaal, vooral de relaties tussen de hoofdpersonages onderling onder de loep worden genomen.
– Door Barbara Artoos –