Elektrische Vissen vertelt het verhaal van de jonge Emma die met haar zusje Aoife en oudere broer Dara verhuizen van Ierland naar Duitsland, het vaderland van hun moeder. Ze worden weggerukt uit hun vertrouwde omgeving en deze verandering van thuis loopt zeer stroef. Alle drie hebben ze hun eigen demonen te bevechten en ze doen dit ook op hun eigen manier; Aoife stopt met spreken na een desastreuse eerste ontmoeting met haar nieuwe klasgenoten, Dara stort zich in de lokale drank- en feestcultuur en Emma begint een plannetje te smeden om terug te vluchten naar haar geliefde Ierland, met behulp van Levin, een klasgenoot en mede-outsider. Of dat plan een succesvol einde kent, is de clou van het hele verhaal.
Centrale thema’s in Elektrische Vissen zijn mentale gezondheid, vriendschap en familie maar vooral ook taal in alle vormen en maten. Het boek is doorregen met Engelse en Ierse termen en verwijzingen en wil vooral wijzen op het belang van taal als thuisgevoel. Taal is een belangrijke reden waarom Emma zich zo ontheemd voelt. Het Duits dat ze leerde in Ierland voelt helemaal anders aan dan de taal die wordt gesproken in Velgow, haar nieuwe thuis in Duitsland. Emma wentelt zich in het vertrouwde Engels en Iers en gebruikt ze zo als een soort van schild waarmee ze zich kan afschermen van haar nieuwe realiteit. Taal wordt als het ware tastbaar in de figuur van Emma’s zusje Aoife. Zij stopt met spreken en begint te communiceren door post-it briefjes achter te laten met kleine krabbeltjes. Zo merkt Emma op dat “de muren en deuren zachtjes beven onder het gewicht van Aoifes taal.” Ook de titel van het boek verwijst naar taal; meer specifiek communicatie via minder traditionele kanalen. Levins moeder Henrike is geobsedeerd door elektrische vissoorten die via stroomstoten kunnen communiceren met elkaar. Hierin vindt ze troost voor het onbegrip van de buitenwereld die haar wartaal maar niet kan ontcijferen en haar volledig heeft afgeschreven.
Hoewel de aanzet van Elektrische Vissen origineel is, voelt het verhaal en vooral het taalgebruik vaak geforceerd aan. De woordspelingen en de stijl lopen meer dan eens vierkant en de intentie van de auteur om een stijlfiguur in te lassen, ligt er vaak dubbeldik op: “We bereiken het pretpark na veertig minuten en na meer dan veertig zweetdruppels”. De mengeling van Engels, Iers en Duits is niet altijd even geslaagd; vaak lijken de Engelse interjecties eerder een gelegenheid voor de auteur om met haar kennis van de taal te pronken, dan dat ze een echte meerwaarde geven aan het verhaal en de sfeer. Bovendien is het einde wat te gehaast. Het verhaal houdt een gestaag tempo aan, maar dit wordt op een bepaald moment volledig overboord gegooid en de ene drastische beslissing volgt de andere op. Die worden bovendien niet ondersteund door een voldoende uitgebouwde karakterontwikkeling. Het romantische element voelt ook te bruusk aan en evolueert op een manier die het verhaal en zijn boodschap wat ontwricht.
Elektrische Vissen is een boek dat nieuwsgierig maakt naar Ierland en de Ierse cultuur maar waarin de lezer toch op zijn honger blijft zitten.
Lotte Östergren
Weetje
Elektrisch Fische won de Katholischer Kinder- und Jugendbuchpreis 2020