Een Bijbel bevat de belangrijkste verhalen uit het Oude Testament en een verkorte weergave van het leven en sterven van Jezus. Het Bijbelboek begint bij het scheppingsverhaal. Eerst komen de elementen aan bod: donker en licht, aarde en water, en in de woestenij verschijnen dan de dieren. Adam mag ze een naam geven. Maar hij gedraagt zich ‘als een kind dat zijn speelgoed moe is’ . Daarom geeft God hem een vrouw. Eva brengt hem bij de boom en samen eten ze van de verboden appel. ‘De vreselijke historie van Kaïn en Abel’ wordt als een oude mythe op rijm neergezet. Noah mag zelf vertellen hoe hij de wereld gered heeft. De vreemde geschiedenis van Babel dient zich aan als een leugenverhaal.
Verteller is een lepe dief die er met de beurs van zijn simpele toehoorder van door gaat. Het verhaal van Abraham in tien taferelen klinkt nuchter en zakelijk. In de geschiedenis van Jacob en Esau en in het verhaal van Jozef staan weer vijandige broers tegenover elkaar. ‘De lange zwerftocht naar het beloofde land’ krijgt de lezer te horen van een vlieg die als een stille getuige alles van dichtbij meemaakt: de redding van de kleine Mozes, de plagen die het land van de farao treffen, de doortocht door de Rode Zee, de wet…
Andere verhalen worden bondig weergegeven : het verhaal van Jozua, de strijd van Gideon tegen de Midjanieten, de geschiedenis van de voortvarende Jefta en de historie van Simson. In Het boek der koningen lezen we de historie van Saul, David en Salomon. Elia en zijn leerling Elisa krijgen veel aandacht, vooral dan de twaalf wonderen van Elisa die goed passen binnen de sprookjesachtige sfeer. Het eerste deel wordt afgesloten met een aantal verhalen die ontstaan zijn tijdens de Ballingschap rond bekende personages: Tobias, Judith, Jona en Job.
‘Een Nieuw Testament’ begint met een filmisch tafereel: een vogelman suist op zijn vleugels naar beneden en begroet Maria. Zij een meisje van nauwelijks vijftien met gouden lokken, plukt bloemen in het veld. De boodschap van de vogelman is direct: ‘Je zal je buik voelen zwellen’ en maakt Maria bang, maar Jozef steunt haar. De geboorte met de komst van de wijzen krijgt sprookjesachtige allures, al zorgt het optreden van de boze Herodes voor een donker randje. Details maken de kindertijd in Nazareth concreet. Dan verlaat Jezus Nazareth om Johannes te ontmoeten. Na het doopsel trekt Jezus zich terug in de woestijn, waar hij na veertig dagen vasten door de Satan bekoord wordt. In Kafarnaüm ontmoet hij vissers: Petrus, Johannes en Jacobus. Onder de indruk van een wondere visvangst, besluiten zij hem te volgen.
De bruiloft van Kana wordt zeer uitvoerig beschreven: het huis en de tuin, dienaren, kokkinnen en banketbakkers die het feest voorbereiden, bruid en bruidegom en ten slotte de angstige vader. Jezus komt heel bescheiden tussen en verdwijnt nog voor de vader hem kan bedanken. Veel aandacht krijgt de genezing van een melaatse. De dood van Johannes de doper krijgen we te horen van een rondtrekkende poppenspeler die het verhaal opvoert in een tent. De prediking op de berg en de broodvermenigvuldiging worden samengevoegd tot één tafereel. Het relaas van het laatste avondmaal met de leerlingen wordt neergeschreven door Johannes de leerling. Het lijdensverhaal wordt sereen gebracht, zonder veel details. De auteur zoomt in op de laffe houding van Petrus en op Johannes die voor Maria zorgt. De kruisdood die door een belleman wordt aangekondigd veroorzaakt weinig opzien. Het onweer jaagt de voorbijgangers naar de stad. Maria van Magdala ziet als eerste de verrezen Heer. Later verschijnt Jezus aan de andere leerlingen. Ze ontdekken dat hen een nieuwe taak wacht en Johannes verbergt zijn papyrusrollen in een grot in de hoop dat ze ooit ontdekt worden zodat de boodschap van Jezus niet verloren gaat.
Gefascineerd door de verhalen van zijn grootmoeder herschreef Philippe Lechermeier de Bijbel. Hij is van mening dat het voor iedereen – gelovig of niet – belangrijk is om de verhalen en mythes uit dit boek te kennen. Ze geven de lezer immers toegang tot kunst, literatuur en architectuur en bieden sleutels aan om mensen beter te begrijpen. De auteur voelt zich vrij om de Bijbelse verhalen te interpreteren en te kaderen. Voor het levensverhaal van Jezus kiest hij scènes uit de vier evangelies en schuift ze in elkaar.
Hij vult lege plekken in, versterkt de psychologie van de personages en tekent het decor met veel details. In de verhalen uit het Oude Testament versterkt hij bijvoorbeeld het literaire karakter. Het verhaal van Kaïn en Abel wordt op rijm gezet, het verhaal van Jozef is herschreven als een toneelstuk in drie bedrijven. Lechermeier houdt met zijn boeiend relaas en de vele sprekende details de lezer bij de les. Voor de jongste lezers zijn er personages zoals Esau, Tobit, Jona met een baard die tot op de grond reikt, de drie wijzen of het bruidspaar in Kana, die zo in een sprookjesboek terecht kunnen.
Dat geldt ook voor de vele magische elementen zoals de drie stenen die Petrus bij het vissen in zijn zak bewaart. Ook de dieren die in verschillende verhalen een bescheiden rol spelen zijn toevoegingen van de auteur die het sprookjesachtige karakter versterken. De vogelman is daarvan een ander sprekend voorbeeld. Hij lijkt zo weggelopen uit een hedendaagse fantasy novel. Het is diezelfde vogelman die de drie wijzen – een magiër, een sterrenwichelaar en een tovenaar -attent maakt op de wondere ster.
Een Bijbel van Lechermeier en Dautremer is een artistiek kijk- en leesboek, een boek zonder leeftijd en tegelijkertijd een schitterend voorleesboek om kinderen in te wijden in de tijdloze Bijbelverhalen. De vrijheid die Lechermeier zich toe-eigent vinden we ook bij romanschrijvers zoals Marianne Frederiksson, José Saramago, Karl Ove Knausgård of Guus Kuijer. Door hun vaak eigenzinnige kijk dwingen ze de lezer die vertrouwd is met de Bijbel om met nieuwe ogen naar de oude verhalen te kijken, en winnen ze het vertrouwen van de nieuwkomers.
Illustrator Rebecca Dautremer is al even eigenzinnig. Ook zij ziet de Bijbel vooral als een bundel menselijke verhalen, een cultuurboek. Haar beelden vormen een echo van het verhaal van Lechermeier. Maar beide kunstenaars plaatsen als kinderen van hun tijd de mensen met hun onvoorspelbare gevoelens op de voorgrond. De verhalen tonen hoe mensen met elkaar omgaan, wat het kwaad aanricht en hoe de geschiedenis zich steeds opnieuw herhaalt. God is niet helemaal weggeschreven maar hij verdwijnt wel naar de achtergrond. Zijn boodschap wordt niet extra in de verf gezet. Lechermeier en Dautremer zijn cultuurchristenen. Ze houden van verhalen en weten hun publiek te boeien met humor, spanning en schoonheid. Het resultaat is geen vrome of moraliserende kinderbijbel, maar wel een prachtig boek!
Rita Ghesquiere