‘Wanneer je de manier waarop je een verhaal leest verandert, verandert het verhaal dat je leest jou.’ Dit citaat uit het juryverslag van de NCTE-award voor beste fictie achterop Deze rots is van ons vat precies het effect samen dat dit boek op de lezers en luisteraars kan hebben. Een effect waardoor het boek tegelijk verrast en nazindert.

Je kunt het verhaal zowel van voor naar achter als van achter naar voor lezen en bekijken. Met de klassieke leesrichting krijg je een verhaal van uitsluiting en afscherming, met de andere richting een verhaal van acceptatie en gastvrijheid. In het negatieve verhaal is er ‘geen plek op onze rots.’ Een volwassen otter en kind worden weggestuurd door een harteloze bende naar de rots waar ze vandaan komen, een onherbergzaam en gevaarlijk eiland met een rokende vulkaan. Op het eind wordt de lezer rechtstreeks uitgenodigd om het boek van achteren naar voren te lezen. Dan krijgt zij/hij een heel ander verhaal, waarin de twee zich radeloos in zee storten en uitgenodigd worden om op een andere rots te komen wonen, waar ze verwelkomd worden met een ‘welkom thuis’, want er is ruimte voor iedereen.

De voorbije jaren verschenen er tal van boeken over de vluchtelingenproblematiek. Door de uitgekiende omkeervorm werkt dit prentenboek verrassend goed. Ik las het boek voor aan twee kinderen van zes en tien jaar en allebei luisterden ze muisstil, en antwoordden ze op het eind meteen spontaan dat ze het tweede verhaal het mooiste vonden. En ik zag ze even later alle twee het boek zelfstandig nog eens doornemen. Het prikkelt, zet aan tot nadenken en geeft op een originele manier een voor onze wereld cruciale boodschap.

De Engelse tekst werd ritmisch vertaald door dichteres Lisette Ma Neza in korte, rijmende zinnen, met één regel per pagina. Een huzarenstukje, want de regels moeten in twee leesrichtingen bij elkaar aansluiten en bovendien passen bij de illustraties. Dat laatste lukt niet overal even goed, maar over het algemeen klikt het wonderlijk wel. Dat is voor een groot deel te danken aan illustratrice Merel Eyckerman. Ze beeldt de personages af als otters, wat een sterke keuze is, want de schattige dieren met grote ogen laten haar toe om op één gezicht tegenstrijdige emoties weer te geven. De otter met het wijzende vingertje drukt in de eerste versie een betweterige en afwijzende reactie uit, in de omkeerversie een uitnodigende. De blik van de twee otters die zich vastklampen aan de boomstam kun je zowel angstig als verwachtingsvol vinden. Eyckerman verwerkt in haar illustraties naast de migratie- ook de milieuproblematiek. Op de rots spoelen plastiek tassen, keukenhandschoenen, een slipper, een mondmasker en een fietszadelhoesje aan…

Deze rots is van ons geeft een wezenlijke boodschap mee voor de toekomst van onze wereld, eenvoudig en verhelderend zoals sterke kinderboeken dat kunnen.

Jan Van Coillie