Met De Beer en de Nachtegaal brengt Katherine Arden oude Russische volksverhalen en sprookjes tot leven. Het verhaal speelt zich af in het oude Rusland, in de tijd van de overgang van het oude bijgeloof naar het Christendom. De lezer betreedt een voor hem hele nieuwe wereld: die van lange barre winters waar de familie Vladimorovitsj zich laaft aan de warmte van de kachel en aan de verhalen van Doenja, de oude min.
Vasja, de jongste dochter uit het gezin is een wild en eigenzinnig meisje. Ze ontdekt dat de verhalen die Doenja vertelt over de beschermgeesten niet verzonnen zijn. Zij is dan ook de enige die met de geesten kan praten, wat misschien de redding zal zijn voor de mensen…
Want wanneer een priester naar het dorp komt, die al het bijgeloof afzweert en de dorpelingen zover krijgt om geen offerandes meer te brengen aan de beschermgeesten, worden deze boos. Ze zullen het dorp niet langer meer beschermen tegen het kwaad… De lezer wordt ondergedompeld in een ongekende winterse sfeer en in de bizarre wereld van geesten, zoals de winterkoning, de domovoi, de vazila en de roezalka…
Met dit en met de beeldende schrijfstijl die Katherine Arden hanteert, hebben we genoeg ingrediënten om een literair curiosum te creëren voor de nieuwsgierige lezer, die best doorzettingsvermogen moet hebben. Want het duurt lang voor het verhaal je meesleurt. Je moet doorbijten tot pagina 50 voor je weet wie het hoofdpersonage is en nog langer voor je met haar voeling krijgt.
Dat je als lezer een zekere afstandelijkheid blijft voelen, heeft misschien te maken met het vertelstandpunt waarbij de auteur gekozen heeft voor de alwetende verteller. Anderzijds kan je stellen dat de trage opbouw, de vele mooie, sfeervolle beschrijvingen van landschappen, geesten en van de winterse kou het leven van toen in het Noorden van Rusland weerspiegelen, waar mensen de bitterkoude tijd tenslotte moesten doden met verhalen verzinnen, naaien, kwas drinken en in het vuur staren. Het boek vraagt een ervaren lezer om het mooie van dit magische sprookje te kunnen proeven, want het voelt koud en warm tegelijkertijd, net zoals je het je voorstelt, bij Doenja aan de kachel in de warme winterkeuken terwijl buiten een sneeuwstorm giert en waait.
Ingrid Vandekerckhove