Weer een nieuwe titel in het al zo indrukwekkende oeuvre van de Nederbelgische Joke van Leeuwen. Een buitenbeentje deze keer en dat om meer dan één reden. Joke van Leeuwen illustreerde haar boek gewoontegetrouw weer zelf maar deze maal zijn de illustraties en de tekst netjes gescheiden. De non-fictieweg die ze al ingeslagen was in haar vorige werk (Ik heet Reinier en ons huis is afgebrand) wordt hier nog radicaler doorgezet. Deze keer krijgen we biografieën van levensechte mensen.
Beginnelingen beschrijft hoe het opgroeien verliep van vierentwintig figuren die zich in hun volwassen leven onderscheiden hebben op het vlak van literatuur, film, politiek, sport, mensenrechten…Internationale beroemdheden komen aan bod: voetballer Pelé, Audrey Hepburn, George Sand, Frida Kahlo, Gabriel García Márquez, Ingmar Bergman. Maar ook een hele serie figuren wiens namen niet onmiddellijk een belletje doen rinkelen: een meisje dat de atoomaanval op Hiroshima meemaakte, Hazim Kameledin die uit Irak moest vluchten en in België een groot theaterauteur werd, het Vietnamese meisje van de beroemde napalm-foto,…
Wat blijkt uit al deze verhalen? Dat iedereen ooit ‘beginneling’ was , een kind als alle andere dat door allerlei ervaringen heen moest. Joke van Leeuwens klassieke ingrediënten komen hier telkens weer schitterend tot uiting: vlotte taal, een sterk inlevingsvermogen en voelbare solidariteit. Zo komen we op de eerste rij te staan bij de lotgevallen van vierentwintig kinderen die overgeleverd zijn aan de plooien van de geschiedenis. De volwassen wereld is vaak meedogenloos en de wisselingen van het lot kunnen grillig en verrassend uitpakken. Nee, het loopt niet met iedereen goed af. Maar in veel gevallen dragen moed, innerlijke overtuiging of het verlangen een roeping te volgen ertoe bij dat veel nog goed komt of een positieve wending krijgt. Duidelijk wil Joke van Leeuwen ook hier weer de jonge lezer een hart onder de riem steken. Niet met een gemakkelijk optimisme, maar met een realistische, universele en herkenbare boodschap: hoe moeilijk je leven ook is, je bent niet alleen met je ervaringen en wie weet, misschien kom je nog prima terecht of blijkt je leven niet voor niets geleefd te zijn.
De vierentwintig beschrijvingen van zeer uiteenlopende kindertijden doen wat encyclopedisch aan. Telkens wordt aan hoog tempo een massa biografische gegevens afgevuurd. De sfeerschepping schiet er wat bij in. Als kind en jongere maken de vierentwintig figuren vaak dingen mee: als slaaf gevangen zitten in je eigen huis, vreselijke oorlogsomstandigheden, armoede en rijkdom, vervolging,…je hoofd gaat er soms wat bij duizelen.
Besloten wordt telkens met een kort paragraafje, vergezeld van een getekend portret over het verdere leven van het kind als beroemd of bekend geworden volwassene. Aan elk personage gaat een landkaartje op de wereldbol vooraf zodat de lezer het kind geografisch kan situeren.
Naast een informatief boek (erg geschikt voor schoolse opdrachten), is Beginnelingen ook een uitgebreide staalkaart van de kracht van de biografie: de steun en troost die je kan ondervinden wanneer je je eigen lot kan spiegelen aan dat van een ander.
Dirk Tavernier