Je moet Erik van Os hebben zien optreden om te weten wat zijn gedichten losmaken bij kinderen en jongeren. Zijn eerste bundel voor tieners is geïnspireerd door zijn optredens op middelbare scholen. Tien van de 52 gedichten kun je overigens als lied beluisteren op Spotify, Tiktok, YouTube enz.
Ruziënde ouders, de literatuurlijst op school, die overrompelende verliefdheid, maar ook een splinter in je vinger, een zus die altijd op foute jongens valt en het verdriet als je konijntjes sterven. Stuk voor stuk behandelen de gedichten voor jongeren herkenbare onderwerpen. Wat ze bijzonder maakt is vooral de ongewone kijk die de dichter erop biedt. Moeder zijn wordt het ‘stoerste beroep ter wereld’ genoemd, ze voedt immers de ik en zijn zusje op. En in ‘Politiebericht blijkt het gedicht Liefde ontsnapt uit een streng bewaakte dichtbundel.
De meeste gedichten kun je bestempelen als ‘light verse’, met lichtvoetige versregels die de wereld met humor en woordspel te lijf gaat zoals in ‘Altijd bereikbaar’: ‘Mobieltje in haar achterzak./ Mijn zus kan weer gaan winkelen./ En als haar vriendje opbelt/ begint haar kont te rinkelen.’ Soms is de humor behoorlijk confronterend, zoals in ‘De oma van mama’: ‘Mama heeft nog een oma./ Het is een oud model./ Ze bestaat onder andere/ uit de volgende onderdelen.// Bril./ Hoorapparaat./ Kunstgebit./ Nieuwe linkerheup./ Dat confronterende wordt nog versterkt door de illustratie. Jan Jutte beeldt de oude vrouw uit als een soort levend geraamte in wier opgelapte lichaam je kunt kijken door een soort röntgenfoto.
Voor de poëtische vorm zorgen naast woordspelingen en verrassende rijmen vooral herhalingen en enjambementen. Complexe beeldspraak of combinaties die de lezer dwingen dieper te graven naar onderliggende betekenissen komen veel minder voor. Toch zijn die er wel, zoals in ‘Voicemail’, ‘Belofte’ of ‘De herfst plukt de dag’. In dit laatste gedicht blijft niet alleen de titel maar ook een versregel als ‘De mist hangt grijze slingers op’ meteen bij. Hun beeldende kracht inspireerde Jan Jutte tot een indrukwekkende illustratie die net als het gedicht krachtig emoties oproept.
Dankzij de speelse taal, de herkenbare onderwerpen en de eigentijdse vormgeving kan Applaus voor mijn vinger voor veel tieners een laagdrempelige én aantrekkelijke toegangspoort bieden tot de poëzie.
Jan Van Coillie